«Մեր պատմությունը միայն արցունք ու ողբերգություն չէ»

Հոկտեմբերի 17-19-ը Երևանում տեղի է ունենում «Հայագիտությունը և արդի ժամանակաշրջանի մարտահրավերները» թեմայով հայագիտական միջազգային երկրորդ համաժողովը, որին մասնակցում են նաև արտերկրից ժամանած հայագետներ, գիտնականներ:

Մաթեմատիկոս, նաև պատմագիտության դոկտոր Արմեն Կլոդ-Մութաֆյանը, ով զբաղվում է միջնադարյան պատմության, Կիլիկյան հայոց թագավորության շրջանի ուսումնասիրությամբ, մասնակցում էր համաժողովին: Արմեն Կլոդ-Մութաֆյանն ապրում է Փարիզում, սակայն պարբերաբար այցելում է Հայաստան, մասնակցում հայագիտությանը վերաբերող գիտաժողովներին, հանդես գալիս դասախոսություններով:

Ամռանը նա Բուենոս-Այրեսում և Մոնտեվիդեոյում կարդացել է դասախոսություններ հիմնականում Ցեղասպանության, Կիլիկայի մասին: Նա կարևոր է ոչ միայն հայկական միջավայրում, այլ նաև արտերկրում Ցեղասպանության մասին դասախոսություններ ընթերցելը:

«Ես պատրաստ էի Ցեղասպանության մասին իմ դասախոսությունը Մոնտեվիդեոյում ուղարկել արտաքին գործերի նախարարություն»,- ասաց Կլոդ Մութաֆյանը:

irates.am-ի հետ Արմեն Կլոդ Մութաֆյանի զրույցը ներկայացնում ենք ստորև:

-2010 թ. Դուք լույս էիք ընծայել «Հայաստանի տասներկու մայրաքաղաքները» գիրքը՝ ֆրանսերեն լեզվով, որի շնորհանդեսը կայացավ Երևանում: Անցել է երեք տարի, ի՞նչ արձագանք է գտել Ձեր գիրքը Ֆրանսիայում:

-Այդ գիրքն ամբողջությամբ սպառվեց Ֆրանսիայում, երեք հազար տպաքանակով, և, կարծում եմ, հետաքրքրեց հայագիտությամբ զբաղվող շրջանակներին: Զուգահեռաբար լույս տեսավ այդ գրքի ժողովրդական տարբերակը, որն ավելի հանրամատչելի է:

-Դուք հաճախ եք այցելում Հայաստան, ծանոթ եք Հայաստանի գիտության խնդիրներին: Հայագիտությունն այն ոլորտն է, որը չի ստանում դրամաշնորհներ. այսօր այդ ոլորտը հրապուրիչ չէ երիտասարդ գիտնականների համար:

-Գիտեմ, շատ սուղ են միջոցները, որոնք հատկացվում են հայագիտությանը: Ես հերոս եմ համարում այն մարդկանց, ովքեր այդ պայմաններում աշխատում են: Ես կարող եմ ասել, որ արտերկրում էլ զարգանում է հայագիտությունը: Այստեղ է, օրինակ, Ժիրայր Դեդեյանը` Մոնպելյեյի համալսարանից և ազգությամբ ոչ հայ երկու աղջիկներից պատրաստել է փայլուն հայագետների: Եվ մեկն իրեն հաջորդեց Մոնպելյեյի համալսարանում:

-Ինչո՞ւ են, ըստ Ձեզ, մեր հայագետների մեծ մասը կենտրոնացել Ցեղասպանության թեմայի վրա:

-2015թ. լրանում է Ցեղասպանության հարյուրամյակը: Իմ վերջին գիրքը, որի շնորհանդեսը եղավ, կոչվում է «Հայոց աշխարհը 10-11-րդ դարերում»: Դա լավ առիթ է՝ ցույց տալու, որ մեր պատմությունը միայն արցունք ու ողբերգություն չէ, այլ ունենք նաև փառավոր էջեր: Իմ կարծիքով, այդ փառավոր էջերը եղել են 13-րդ դարում, Հեթում թագավորի օրոք, և դա պետք է ցույց տալ: Ցեղասպանությունը հայագիտության, հայ մշակույթի վերջը չէ, և դա պետք է ցույց տալ:

-Ի՞նչ փոփոխություններ եք նկատում Հայաստանում հասարակական հարաբերություններում, դեպի ո՞ւր է գնում Հայաստանը:

-Հայաստանում մնացել են նվիրված մարդիկ: Շատ ահավոր է, որ արտագաղթում են ոչ միայն աղքատները, այլև՝ հարուստները, զարգացած մարդիկ, ովքեր այստեղ աշխատանք չեն գտնում: Եվ պետք չէ այդ մարդկանց մեղադրել: Քսան-երեսուն տարի հետո կարող է վիճակն այլ լինել, եթե Հայաստանի մեծահարուստ մարդիկ չմտածեն այս մասին: Հիմա դեռ ժամանակ կա:

Թագուհի ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Քաղաքացիական անհնազանդության հայկական տարբերակ կամ՝ «Արժեքների հեղափոխություն»
• ԲՀԿ-ն վերահաստատում է իր գերիշխող դիրքը
• Մետաքսի ճանապարհ՝ Սալոնիկից մինչև Մեղրի
• «Չկա բարեփոխումների ծրագիր»
• «Քինդեր-սյուրպրիզ»՝ եվրասիականացման նախաշեմին
• «Հարցերը փողոցում չեն լուծվում»
• Գայ Ֆոքսը՝ Երևանում
• Ռեսուրսնե՞րն են հաշվարկում
• «Դիմակների երթից» մեկ տարի անց
• «Ոչ մի քաղաքական իմաստ այնտեղ պետք չէ փնտրել»
• «Ոչ միայն սահմանադրության, այլև ողջ հասարակության հարցն է»
• «Արտահերթ ընտրություններ չեն սպասվում»
• ԲՀԿ-ն՝ լուրջ փորձության առջև
• «Հոկտեմբերի 30-ն այլ իմաստ ունի»
• Նստացույցի հարցում դեռ չկա կոնսենսուս
• Երջանիկ Աբգարյանը կարծում է, որ պետք է լավատես լինել
• Որքան են թափանցիկ գործում ՀՀ-ում հավատարմագրված դեսպանությունները
• Վիզաների դյուրացում ՀՀ-ի և ԵՄ-ի միջև
• Մնացել են նույն դիրքորոշմանը
• «Լուսանցքային լինելը պատիվ է մեզ համար»

Մեկնաբանություններ